Yuqumli boʻlmagan kasalliklar va semizlik xavfi

Hozirda dunyo boʻylab yurak-qon tomir kasalliklari, qandli diabet 2 turi va boshqa turmush tarzi bilan bogʻliq kasalliklar soni ortib bormoqda.

Yuqumli boʻlmagan kasalliklar nima?

Bular insondan insonga yuqmaydigan, sekin rivojlanadigan va umrbod davom etadigan kasalliklardir. Masalan:

• Yurak kasalliklari
• Insult
• Saraton
• Diabet
• Oʻpkaning surunkali kasalliklari

Dunyodagi oʻlim holatlarining 74%i aynan shu kasalliklar hissasiga toʻgʻri keladi.

Asosiy xavf omillari

• Notoʻgʻri ovqatlanish
• Yetarli jismoniy faollikning yoʻqligi
• Tamakы chekish
• Spirtli ichimliklar isteʼmoli

Bu omillarni kamaytirish yoki yoʻqotish bilan oʻlim va nogironlik darajasini pasaytirish mumkin.

Semizlik – asosiy xavf omillaridan biri

Semizlik koʻplab yuqumli boʻlmagan kasalliklarda kuzatiladi. Uni baholash uchun tana vazni indeksi (TVI) hisoblanadi:

Formula: kg / (m × m)
Misol: boʻyi 1,68 m, vazni 80 kg → TVI = 80 / (1,68 × 1,68) = 28,6 kg/m²

Tana vazni indeksi meʼyorlari

• 18,5–24,9 kg/m² — meʼyor
• 25–29,9 kg/m² — ortiqcha vazn
• 30–34,9 kg/m² — I darajali semizlik
• 35–39,9 kg/m² — II darajali semizlik
• 40 kg/m² va yuqori — III darajali semizlik

TVI oshgan sari diabet, yurak-qon tomir kasalliklari va ayrim saraton turlari xavfi ortadi.

Bel aylanasi ham muhim koʻrsatkich

• Erkaklar uchun — 94 sm dan oshmasligi kerak
• Ayollar uchun — 80 sm dan oshmasligi kerak
  Bel aylanasi qanchalik katta boʻlsa, kasalliklar xavfi shuncha yuqori boʻladi.

Semizlik sabablari va oldini olish

Asosiy sabablar: notoʻgʻri ovqatlanish va kamharakatlilik.
Yechimlar:

• Sogʻlom ovqatlanish
• Jismoniy faollikni oshirish