Test mode
Семизлик
Юқумли бўлмаган касалликлар ва семизлик хавфи
Ҳозирда дунё бўйлаб юрак-қон томир касалликлари, қандли диабет 2 тури ва бошқа турмуш тарзи билан боғлиқ касалликлар сони ортиб бормоқда.
Юқумли бўлмаган касалликлар нима?
Булар инсондан инсонга юқмайдиган, секин ривожланадиган ва умрбод давом этадиган касалликлардир. Масалан:
-
Юрак касалликлари
-
Инсульт
-
Саратон
-
Диабет
-
Ўпканинг сурункали касалликлари
Дунёдаги ўлим ҳолатларининг 74%и айнан шу касалликлар ҳиссасига тўғри келади.
Асосий хавф омиллари
-
Нотўғри овқатланиш
-
Етарли жисмоний фаолликнинг йўқлиги
-
Тамакы чекиш
-
Спиртли ичимликлар истеъмоли
Бу омилларни камайтириш ёки йўқотиш билан ўлим ва ногиронлик даражасини пасайтириш мумкин.
Семизлик – асосий хавф омилларидан бири
Семизлик кўплаб юқумли бўлмаган касалликларда кузатилади. Уни баҳолаш учун тана вазни индекси (ТВИ) ҳисобланади:
Формула: кг / (м × м)
Мисол: бўйи 1,68 м, вазни 80 кг → ТВИ = 80 / (1,68 × 1,68) = 28,6 кг/м²
Тана вазни индекси меъёрлари
-
18,5–24,9 кг/м² — меъёр
-
25–29,9 кг/м² — ортиқча вазн
-
30–34,9 кг/м² — I даражали семизлик
-
35–39,9 кг/м² — II даражали семизлик
-
40 кг/м² ва юқори — III даражали семизлик
ТВИ ошган сари диабет, юрак-қон томир касалликлари ва айрим саратон турлари хавфи ортади.
Бел айланаси ҳам муҳим кўрсаткич
-
Эркаклар учун — 94 см дан ошмаслиги керак
-
Аёллар учун — 80 см дан ошмаслиги керак
Бел айланаси қанчалик катта бўлса, касалликлар хавфи шунча юқори бўлади.
Семизлик сабаблари ва олдини олиш
Асосий сабаблар: нотўғри овқатланиш ва камҳаракатлилик.
Ечимлар:
-
Соғлом овқатланиш
-
Жисмоний фаолликни ошириш