XAVF GURUHLARI  UCHUN TAVSIYALAR

1-tayanch guruhi

1-tayanch guruhi indikatorlari:

• Ruhiy va jismoniy rivojlanishda nuqsoni boʻlmagan,
• tana vazni indeksi 18,6 dan 24,9 gacha boʻlgan,
• toʻgʻri ovqatlanish tamoyillariga rioya qiladigan (kuniga 400 gr. va undan koʻp meva va sabzavotlarni isteʼmol qiladigan, tarkibida yogʻ, tuz va shakar miqdori koʻp boʻlgan oziq-ovqat mahsulotlarnii cheklangan),
• jismoniy faol (haftasiga 75 daqiqadan kam boʻlmagan harakatlar yoki kasbi yuzasidan faol boʻlgan),
• zararli odatlar (tamaki va alkogol mahsulotlari)ga berilmagan,
• surunkali kasalliklarga irsiy moyilligi yoʻq shaxslar.

1-tayanch guruhi - sogʻlom  aholi uchun tavsiyalar

1. Sogʻlom ovqatlanish tamoyillariga amal qiling:

-kun davomida taqsimlab 4-5 marotaba ovqatlaning;

-kamida 400 gr meva va sabzavotlar, koʻkatlar isteʼmol qiling;

-tarkibida yogʻ, qand va tuz miqdori koʻp boʻlgan maxsulotlarni cheklang;

-kechki ovqatni 19.00 dan kechiktirmang.

2. Jismonan faol boʻling:

  – 10-15 daqiqalik ertalabki badan tarbiya, kun davomida kamida 30 daqiqa jismoniy mashqlar, kechki sayr, imkon qadar sportning biror turi bilan shugʻullaning.

3. Tamaki chekish va spirtli ichimliklarni isteʼmol qilishdan yiroq boʻling.

- Zararli odatlar salomatlikka putur yetkazadi va umrni qisqartiradi.

4. Shaxsiy gigiyenaga  koidalariga  rioya  kiling:

-        qoʻllaringizni  ovqatdan  oldin  va  keyin,  koʻchadan uyga  kirganda  va hojatdan  soʻng albatta  sovunlab  yuving;

-        kuniga bir marta dush qabul qiling.

5. Kechasi kamida  7 - 8  soat uxlang.
6. Xonadon va uy gigiyenasiga rioya qiling.
7. Yilda bir  marotaba  oilaviy  shifokor koʻrigida  boʻling.
8. Maqsadli skrining koʻrigida

2-past xavf guruhi

2-past guruhi indikatorlari:

• Ruhiy va jismoniy rivojlanishda nuqsoni boʻlmagan,
• tana vazni indeksi 18,5 gacha hamda - 25-29,9 gacha,
• toʻgʻri ovqatlanish tamoyillariga rioya qilmaydigan (kuniga 400 grdan kam meva va sabzavotlarni isteʼmol qiladigan, tarkibida yogʻ, tuz va shakar miqdori koʻp boʻlgan oziq-ovqat mahsulotlari isteʼmoli cheklanmagan),
• jismoniy nofaol (haftasiga 75 daqiqadan kam harakatlar),
• zararli odatlarga berilgan,
• surunkali kasalliklarga irsiy moyilligi bor shaxslar.

2-past xavf guruhiga mansub aholi uchun tavsiyalar

1. Sogʻlom ovqatlanish tamoyillariga amal qiling:

• kun davomida taqsimlab 4-5 marotaba ovqatlaning;
• kamida 400 gr (5 porsiya) meva va sabzavotlar (1 porsiya - 80 gramm, 1 musht kattaligida), koʻkatlar isteʼmol qiling;
• kechki ovqatni 19.00 dan kechiktirmang;
• yogʻli goʻsht, tarkibida mol yogʻi va transyogʻlar (masalan, margarin) boʻlgan oziq – ovqat mahsulotlarini chegaralang;
• tarkibida osh tuzi koʻp boʻlgan mahsulotlar va tuzlamalarni cheklang;
• tez tayyor boʻladigan ovqatlar va gazli shirin ichimliklar isteʼmolini chegaralang;
• shirinliklar, qand–shakar qoʻshilgan oziq-ovqat mahsulotlarni isteʼmol qilish meʼyoriga rioya kiling.

2. Jismonan faol boʻling:

• 10-15 daqiqalik ertalabki badan tarbiya bilan shugʻullaning;
• kun davomida 45 daqiqa jismoniy mashqlarni bajaring;
• yurishni 1000 qadamdan boshlang, kuniga 10 qadamdan qoʻshib boring;
• oʻzingizga yaqin hamroh bilan kamida 30 daqiqa kechki sayr qiling.

3. Oilaviy shifokor  tomonidan  individual  maslahatlar:

• tana vazningizni doimo nazorat qiling;
• kun tartibini (meʼyoriy 7-8 soatlik uyqu, vaqtida ovqatlanish hamda mehnat va dam olish tartibi) toʻgʻri tashkillashtiring;
• asabiylashishdan (stresslardan) saqlaning;
• tamaki chekishni va spirtli ichimliklarni isteʼmol qilishdan voz keching;
• yiliga ikki marotoba oilaviy shifokor koʻrigi va nazoratida boʻling.

3-oʻrta xavf guruhi

3-oʻrta xavf guruhi indikatorlari:

• Ruhiy va jismoniy rivojlanishda nuqsoni boʻlgan,
• tana vazni indeksi 30,0 dan 39,5 gacha,
• toʻgʻri ovqatlanish tamoyillariga rioya qilmaydigan (kuniga 400 grammdan kam meva va sabzavotlarni isteʼmol qiladigan, tarkibida yogʻ, tuz va shakar miqdori koʻp boʻlgan oziq-ovqat mahsulotlari isteʼmoli cheklanmagan),
• jismoniy nofaol (haftasiga 75 daqiqadan kam harakatlar),
• jararli odatlarga berilgan,
• oʻtkir respirator kasalliklarga tez-tez chalinadigan,
• surunkali kasalliklarning kompensatsiya davridagi bemorlar.

3-oʻrta xavf guruhiga mansub aholi uchun tavsiyalar

1. Oilaviy shifokor  tomonidan  individual  maslahatlar:

• kun davomida har 2 soatda kam-kamdan parhezbob (bugʻda, kaynatib va dimlab pishirilgan taomlar) ovqatlaning;
• kamida 400 gr meva va sabzavotlardan isteʼmol qiling;
• yogʻli goʻsht, tarkibida toʻyingan yogʻlar va transyogʻlar (margarin) boʻlgan oziq – ovqat mahsulotlarini cheklang;
• tarkibida osh tuzi koʻp boʻlgan mahsulotlar va tuzlamalarni taomnomaga kiritmang;
• tez tayyor boʻladigan ovqatlar va gazli shirin ichimliklar isteʼmolini chegaralang;
• shirinliklar, qand-shakar qoʻshilgan oziq-ovqat mahsulotlarini isteʼmol qilish meʼyoriga rioya qiling.

4-yuqori xavf guruhi

4-yuqori xavf guruhi indikatorlari:

• Tizimli dispanser nazoratiga muhtoj, surunkali kasallikning asoratlari aniqlanganlar,
• ixtisoslashtirilgan va yuqori texnologik tibbiy yordam koʻrsatishni talab qiladigan,
• surunkali kasallikka chalingan va uning dekompensatsiya davridagi

Oilaviy shifokor taktikasi

• Tor soha mutaxassislari bilan hamkoorlikdagi nazorat (yiliga 2-6-marta);   
• qoʻshimcha tashhis va davolash choralari;
• sogʻlomlashtirish va reabilitatsiya tadbirlari;
• parhez ovqatlanish;
• davolovchi jismoniy mashqlar;
• zararli odatlardan voz kechish;
• kasallik bilan yashash koʻnikmalarini hosil qilish.