ХАВФ ГУРУҲЛАРИ  УЧУН ТАВСИЯЛАР

1-таянч гуруҳи

1-таянч гуруҳи индикаторлари:

• Руҳий ва жисмоний ривожланишда нуқсони бўлмаган,
• тана вазни индекси 18,6 дан 24,9 гача бўлган,
• тўғри овқатланиш тамойилларига риоя қиладиган (кунига 400 гр. ва ундан кўп мева ва сабзавотларни истеъмол қиладиган, таркибида ёғ, туз ва шакар миқдори кўп бўлган озиқ-овқат маҳсулотларнии чекланган),
• жисмоний фаол (ҳафтасига 75 дақиқадан кам бўлмаган ҳаракатлар ёки касби юзасидан фаол бўлган),
• зарарли одатлар (тамаки ва алкоголь маҳсулотлари)га берилмаган,
• сурункали касалликларга ирсий мойиллиги йўқ шахслар.

1-таянч гуруҳи — соғлом  аҳоли учун тавсиялар

1. Соғлом овқатланиш тамойилларига амал қилинг:

-кун давомида тақсимлаб 4-5 маротаба овқатланинг;

-камида 400 гр мева ва сабзавотлар, кўкатлар истеъмол қилинг;

-таркибида ёғ, қанд ва туз миқдори кўп бўлган махсулотларни чекланг;

-кечки овқатни 19.00 дан кечиктирманг.

2. Жисмонан фаол бўлинг:

  – 10-15 дақиқалик эрталабки бадан тарбия, кун давомида камида 30 дақиқа жисмоний машқлар, кечки сайр, имкон қадар спортнинг бирор тури билан шуғулланинг.

3. Тамаки чекиш ва спиртли ичимликларни истеъмол қилишдан йироқ бўлинг.

- Зарарли одатлар саломатликка путур етказади ва умрни қисқартиради.

4. Шахсий гигиенага  коидаларига  риоя  килинг:

-        қўлларингизни  овқатдан  олдин  ва  кейин,  кўчадан уйга  кирганда  ва ҳожатдан  сўнг албатта  совунлаб  ювинг;

-        кунига бир марта душ қабул қилинг.

5. Кечаси камида  7 — 8  соат ухланг.
6. Хонадон ва уй гигиенасига риоя қилинг.
7. Йилда бир  маротаба  оилавий  шифокор кўригида  бўлинг.
8. Мақсадли скрининг кўригида қатнашинг.

2-паст хавф гуруҳи

2-паст гуруҳи индикаторлари:

• Руҳий ва жисмоний ривожланишда нуқсони бўлмаган,
• тана вазни индекси 18,5 гача ҳамда — 25-29,9 гача,
• тўғри овқатланиш тамойилларига риоя қилмайдиган (кунига 400 грдан кам мева ва сабзавотларни истеъмол қиладиган, таркибида ёғ, туз ва шакар миқдори кўп бўлган озиқ-овқат маҳсулотлари истеъмоли чекланмаган),
• жисмоний нофаол (ҳафтасига 75 дақиқадан кам ҳаракатлар),
• зарарли одатларга берилган,
• сурункали касалликларга ирсий мойиллиги бор шахслар.

2-паст хавф гуруҳига мансуб аҳоли учун тавсиялар

1. Соғлом овқатланиш тамойилларига амал қилинг:

• кун давомида тақсимлаб 4-5 маротаба овқатланинг;
• камида 400 гр (5 порция) мева ва сабзавотлар (1 порция — 80 грамм, 1 мушт катталигида), кўкатлар истеъмол қилинг;
• кечки овқатни 19.00 дан кечиктирманг;
• ёғли гўшт, таркибида мол ёғи ва трансёғлар (масалан, маргарин) бўлган озиқ – овқат маҳсулотларини чегараланг;
• таркибида ош тузи кўп бўлган маҳсулотлар ва тузламаларни чекланг;
• тез тайёр бўладиган овқатлар ва газли ширин ичимликлар истеъмолини чегараланг;
• ширинликлар, қанд–шакар қўшилган озиқ-овқат маҳсулотларни истеъмол қилиш меъёрига риоя килинг.

2. Жисмонан фаол бўлинг:

• 10-15 дақиқалик эрталабки бадан тарбия билан шуғулланинг;
• кун давомида 45 дақиқа жисмоний машқларни бажаринг;
• юришни 1000 қадамдан бошланг, кунига 10 қадамдан қўшиб боринг;
• ўзингизга яқин ҳамроҳ билан камида 30 дақиқа кечки сайр қилинг.

3. Оилавий шифокор  томонидан  индивидуал  маслаҳатлар:

• тана вазнингизни доимо назорат қилинг;
• кун тартибини (меъёрий 7-8 соатлик уйқу, вақтида овқатланиш ҳамда меҳнат ва дам олиш тартиби) тўғри ташкиллаштиринг;
• асабийлашишдан (стресслардан) сақланинг;
• тамаки чекишни ва спиртли ичимликларни истеъмол қилишдан воз кечинг;
• йилига икки маротоба оилавий шифокор кўриги ва назоратида бўлинг.

3-ўрта хавф гуруҳи

3-ўрта хавф гуруҳи индикаторлари:

• Руҳий ва жисмоний ривожланишда нуқсони бўлган,
• тана вазни индекси 30,0 дан 39,5 гача,
• тўғри овқатланиш тамойилларига риоя қилмайдиган (кунига 400 граммдан кам мева ва сабзавотларни истеъмол қиладиган, таркибида ёғ, туз ва шакар миқдори кўп бўлган озиқ-овқат маҳсулотлари истеъмоли чекланмаган),
• жисмоний нофаол (ҳафтасига 75 дақиқадан кам ҳаракатлар),
• жарарли одатларга берилган,
• ўткир респиратор касалликларга тез-тез чалинадиган,
• сурункали касалликларнинг компенсация давридаги беморлар.

3-ўрта хавф гуруҳига мансуб аҳоли учун тавсиялар

1. Оилавий шифокор  томонидан  индивидуал  маслаҳатлар:

• кун давомида ҳар 2 соатда кам-камдан парҳезбоб (буғда, кайнатиб ва димлаб пиширилган таомлар) овқатланинг;
• камида 400 гр мева ва сабзавотлардан истеъмол қилинг;
• ёғли гўшт, таркибида тўйинган ёғлар ва трансёғлар (маргарин) бўлган озиқ – овқат маҳсулотларини чекланг;
• таркибида ош тузи кўп бўлган маҳсулотлар ва тузламаларни таомномага киритманг;
• тез тайёр бўладиган овқатлар ва газли ширин ичимликлар истеъмолини чегараланг;
• ширинликлар, қанд-шакар қўшилган озиқ-овқат маҳсулотларини истеъмол қилиш меъёрига риоя қилинг.

4-юқори хавф гуруҳи

4-юқори хавф гуруҳи индикаторлари:

• Тизимли диспансер назоратига муҳтож, сурункали касалликнинг асоратлари аниқланганлар,
• ихтисослаштирилган ва юқори технологик тиббий ёрдам кўрсатишни талаб қиладиган,
• сурункали касалликка чалинган ва унинг декомпенсация давридаги беморлар.

Оилавий шифокор тактикаси

• Тор соҳа мутахассислари билан ҳамкоорликдаги назорат (йилига 2-6 марта);   
• қўшимча ташҳис ва даволаш чоралари;
• соғломлаштириш ва реабилитация тадбирлари;
• парҳез овқатланиш;
• даволовчи жисмоний машқлар;
• зарарли одатлардан воз кечиш;
• касаллик билан яшаш кўникмаларини ҳосил қилиш.