Qandli diabet bu qonda qand miqdorining doimiy baland boʻlishi bilan kechadigan kasallikdir. 2021-yil holatiga koʻra dunyo boʻylab 537 million aholi qandli diabet bilan kasallangan. Qandli diabetning asosan 2 xil turi farqlanadi: qandli diabet 1-turi va  qandli diabet 2-turi. Qandli diabet 1-turi autoimmun kasallik boʻlib, nisbatan kam uchraydigan kasallik turidir.

2023-yilga kelib  Oʻzbekistonda qandli diabet kasalligi bilan roʻyxatga olingan insonlar soni  377 115 kishini tashkil qildi. Ulardan  357 066  kishi bu qandli diabet 2-turi bemorlaridir.

Qandli diabet 2-turi rivojlanishining sababi semizlik boʻlib, u hozirda dunyo boʻylab juda keng tarqalgan. Qandli diabet 2-turi yuqumli boʻlmagan kasalliklar qatoriga kirib, u nogironlik va barvaqt oʻlimga sabab boʻlishi mumkin.

Qandli diabet 2-turi asta-sekinlik bilan rivojlanib, aksariyat hollarda kech tashhislanadi. Bu kasallikning asosiy belgilari ogʻiz qurishi, chanqash boʻlib, koʻpchilik oʻzida bularni sezmaydi va shifokorga kech murojaat qiladi.  Kasallik tashhisi qoʻyilganida, bemorda asoratlar allaqachon rivojlanib boʻlgan boʻladi.

Qandli diabet asoratlari:

• yurak-qon tomir kasalliklari rivojlanishi (qon bosimi oshishi, infarkt, insultlar)
• diabet nefropatiyasi – buyraklar faoliyatini pasayishi
• diabet retinopatiyasi – koʻz koʻrish qobiliyatini pasayishi
• oyoqlarda yaralar boʻlishi, amputatsiya ehtimoli

Yurak-qon tomir kasalliklari rivojlanishi keyinchalik insonda stent, yaʼni tomir torayib qolganda uni kengaytirish muolaja amaliyotiga muhtoj boʻlishi mumkin.

Qandli diabet 2-turining oʻziga xos xususiyati bu – uni oldini olish va yangi aniqlanganida remissiyaga tushirish imkoniyati borligidir. Remissiya degani kasallik belgilari umuman ketadi, qonda qand miqdori meʼyorga tushib, ogʻiz qurishi va chanqash belgilari yoʻqoladi. Bu, asosan qandli diabet 2-turi sababi - semizlik ketishi bilan bogʻliqdir. Agar bemor tana vazni kamaysa, qandli diabet 2-turi remissiyasi kuzatiladi, lekin bemor vazni oshsa, kasallik yana qaytib keladi. Qandli diabet 2-turini oldini olishda xam semizlikni bartaraf qilish muhim ahamiyatga ega.