Қандли диабет

Қандли диабет бу қонда қанд миқдорининг доимий баланд бўлиши билан кечадиган касалликдир. 2021 йил ҳолатига кўра дунё бўйлаб 537 миллион аҳоли қандли диабет билан касалланган.

Қандли диабетнинг асосан 2 хил тури фарқланади:

• Қандли диабет 1-тури – аутоиммун касаллик бўлиб, нисбатан кам учрайдиган касаллик туридир.

• Қандли диабет 2-тури – энг кўп учрайдиган тури.

Ўзбекистондаги ҳолат

2023 йилга келиб Ўзбекистонда қандли диабет касаллиги билан рўйхатга олинган инсонлар сони 377 115 кишини ташкил қилди.
Шулардан 357 066 киши – қандли диабет 2-тури беморларидир.

Қандли диабет 2-тури

• Ривожланишининг сабаби – семизлик.

• Дунё бўйлаб жуда кенг тарқалган.

• Юқумли бўлмаган касалликлар қаторига киради.

• Ногиронлик ва барвақт ўлимга сабаб бўлиши мумкин.

Қандли диабет 2-тури аста-секинлик билан ривожланиб, аксарият ҳолларда кеч ташҳисланади. Асосий белгилари — оғиз қуриши, чанқаш. Кўпчилик буларни сезмайди ва шифокорга кеч мурожаат қилади. Ташҳис қўйилган вақтда асоратлар аллақачон ривожланган бўлади.

Қандли диабет асоратлари

• Юрак-қон томир касалликлари ривожланиши (қон босими ошиши, инфаркт, инсультлар)

• Диабет нефропатияси – буйраклар фаолияти пасайиши

• Диабет ретинопатияси – кўриш қобилияти пасайиши

• Оёқларда яралар бўлиши, ампутация эҳтимоли

Юрак-қон томир касалликлари ривожланиши кейинчалик инсонда стент (томир торайганда уни кенгайтириш муолажаси) қўйиш заруратига олиб келиши мумкин.

Ремиссия имконияти

Қандли диабет 2-турининг ўзига хос хусусияти — уни олдини олиш ва янги аниқланганида ремиссияга тушириш мумкинлиги.
Ремиссия – қонда қанд меъёрга тушиб, оғиз қуриши ва чанқаш белгилари йўқолиши. Бу асосан семизлик бартараф этилганда кузатилади.

Агар бемор тана вазнини камайтирса — қандли диабет 2-тури ремиссияси рўй беради. Лекин вазн қайта ошса — касаллик яна қайтиб келади.

Профилактика

Қандли диабет 2-турини олдини олишда семизликни бартараф этиш муҳим аҳамиятга эга.