Test mode

САЛАМАТ АЎҚАТЛАНЫЎДА МИЙЎЕ ҲӘМ ЖЕМИŞЛЕР: ПАЙДАЛАНИЎ БОЙЫНША КЕҢЕСЛЕР

Мыйуе ҳəм майдалар саў аўқатланыўдың зəрүр структуралық бөлеги болып табылады. Оларда организм ушын керекли болған жүдə көп азықа елементлары : витаминлар, биофлавоноидлар, микроелементлар, тəбийий кислоталар бар.

 


 Мыйуе ҳəм майдалар неси менен пайдалы?

 Ҳəр бир тур айриқша пайдалы елементлар қурамына ийе. Әлбетте витаминлар арасында ең атақлысы - жуқпалы кеселликлерден қорғаў етиўши С витамини болып табылады. Буннан тысқары, ол тери жағдайын жақсылайды, гематопоезни нормалластырыўға жəрдем береди ҳəм темирдиң сыпалишини тəмийинлейди. С витамини дерлик барлық мыйуе ҳəм майдалар қурамында түрли муғдарда бар.

 Қызыл ҳəм тоқ сары мийуелерде көп муғдарда əмелдеги болған бета-каротин инсан көзиниң саламатлығына нəтийжели тəсир көрсетип, Катарактанинг раўажланыў қəупин азайтады ҳəм бас мый искерлигин жақсылайды. Бийнəпше гүли рең мийуелердиң антосиянинлар қурамындағы пигментлар  болса инсанларда қармақ процесин пəсейтиўтириб, қан-тамырларының еластиклигин сақлайтуғын өзгешеликке ийе.

 


 Көплеген мыйуе ҳəм майдалар қурамында азық талшықлары ҳəм пектинлар жүдə көп болады. Олар ас қазанда ас сиңириў болмаса -де, бирақ организмди шығындылар ҳəм жүзимсинлардан тазалаўға, аўқат ас сиңириў қылыўды жақсылаўға ҳəм қанда холестерин дəрежесин төменлетиўге жəрдем береди.

 


 Кислоталар да зəрүрли азықа елементлары болып табылады. Олардың ең кең тарқалған түрлери: алма, лимон, кислоталари  көп муғдарда майдалар ҳəм тситрус мийуелеринде болады. Басқа органикалық кислоталар болған амбер, салитсил, бензой, формик сыяқлы кислоталары Малина, қулупнай, шыйе, смородина, жүзим, ҳəм жабайы қулупнайларда бар. Олар азық-түликтиң жақсы ас сиңириў болыўына жəрдем береди, исиўге қарсы айрықшалықларға ийе ҳəм клеткаларды еркин радикалларнинг унамсыз тəсиринен асыраўға жəрдем береди

 Мыйуе ҳəм майдалар қанша муғдарда жеў мүмкин?

 Барлық мийуелер ҳəм майдалар айриқша тəрзде инсан организмине фффойдали болып табылады ҳəм ратсионда əлбетте болыўы керек. Инсан саў болыўы ушын қəнигелер күнине 200 г мыйуе ҳəм майдалар ҳəм 200 г палыз егинлери тутыныўды усыныс етедилер. Буннан тысқары, оны ҳəдден тыс көп тутыныў етилиўи нəтийжесинде олар ас сиңириў болмайды, қарынды исикиради, көплеген газлар пайда болыўына ямаса аллергик реакцияға алып келиўи мүмкин. Буннан тысқары, қатар шыйрын мийуелерде əмелдеги болған фруктозанинг нормадан асламы денеге зəлел жеткизиўи мүмкин. Бул əпиўайы қумшекер сыяқлы, артықша салмақ артыўына “үлес” қосады.

 Мыйуе ҳəм майдалар күн даўамында, əсиресе жазда, жеңил жеңил аўқатланыў ҳəм ириң қылыў ушын əп-əнейдей. Олар текғана денени тоъйдиради, бəлки чанқоқни да қандиради. Оларды үйде тез-тез стол үстине қойыўға ҳəрекет етиң - олар мудами балалар көз оңында болып турыўы олардың жаслигиданоқ саў ириңлерге үйрениўлери ушын хызмет етеди. Егер олар күн даўамында чипс, конфет ямаса крекетлар емасдан, бəлки бир бөлек алма ямаса апелъсин тутыныў қилсалар, əне сол пайдалы болады.

 Артықша вазнли адамлар мыйуе ҳəм майдалар муғдарына салдамлы итибар бериўлери керек. Тағы соны еста сақлаў керек, қабарған жерленген мыйуе шербетлерин тағамномадан шығарып таслаў ямаса олардың тутыныўын минимал дəрежеге кемейтиў керек. Оларда азық елементлары дерлик жойылыўы менен бирге қурамында жүдə көп қумшекер бар.

 Мəусимий мийуелерди тутыныў қылыў əбзал болып табылады- олар ең пайдалы елементларға ийе ҳəм тəбийий тəмга ийе.

 Мыйуе ҳəм майдаларды бөлек ямаса аралас ҳалда мысалы, салатларда қабыллаў мүмкин. Бундай салатларни ферментленген сүт өнимлери менен татиб көриў жақсылаў болып табылады - бунда мийуелер жақсылаў сыпалади.

 Мыйуе ҳəм майдаларды қандай таңлаў, жуўыў ҳəм сақлаў керек?

 Мыйуе ҳəм майдалар сатып алып атырғанда оның сыртқы көринисине итибар бериң: олар бузилмаган, механик зақым алиўлер, езилгенликлер, шубҳалы дақлар, пилис ызлары ямаса артықша ығаланыўлардан ҳоли болыўы керек. Жағымлы ийис ҳəм рең меванинг айриқша түрлери қəсийетлерине сəйкес келиўи дəркар. Егер олардың тупи болса, ол беккем ҳəм еластик болыўы талап етиледи.

 Ҳеш қандай жағдайда базарда ямаса дүканда мыйуе ҳəм майдаларды татиб көрмең. Оларда бактериялар, қəуипли жуқпалы кеселликлердиң патогенлари болыўы мүмкин. Сиз мийуелерди тек суўық суў астында жақсылап жуўып болғандан кейин жеўиңиз мүмкин. Исеним пайда етиў ушын сиз оларды таза сабынлағыш менен асте артиб, кейин оларды сүлги ямаса салфетка менен қуритинг. Мийуелерди жуўыўда ҳеш сабын ямаса басқа химиялық тазалаў қуралларын ислетманг.

 Мийуелерди туўры тазалаў ушын оларды елексимон ыдысқа салып, шама менен бес минута даўамында суў астында шайыў усыныс етиледи. Қалған топырақты алып таслаў ушын қулупнайни бес-он минута даўамында ызғарлаў, кейин болса суў менен жуўып таслаў керек.