Мева ва резаворлар соғлом овқатланишнинг зарур таркибий қисмидир. Уларда организм учун керакли бўлган жуда кўп озиқа моддалари: витаминлар, биофлавоноидлар, микроэлементлар, табиий кислоталар мавжуд.

Мева ва резаворлар нимаси билан фойдали?

Ҳар бир тур ўзига хос фойдали моддалар таркибига эга. Албатта витаминлар орасида энг машҳури — юқумли касалликлардан ҳимоя қилувчи С витаминидир. Бундан ташқари, у тери ҳолатини яхшилайди, гематопоэзни нормаллаштиришга ёрдам беради ва темирнинг сўрилишини таъминлайди. С витамини деярли барча мева ва резаворлар таркибида турли миқдорда мавжуд.

Қизил ва тўқ сариқ меваларда кўп миқдорда мавжуд бўлган бета-каротин инсон кўзининг саломатлигига самарали таъсир кўрсатиб,катарактанинг ривожланиш хавфини камайтиради ва бош мия фаолиятини яхшилайди. Бинафша ранг меваларнинг антосиянинлар таркибидаги пигментлар  эса инсонларда қариш жараёнини секинлаштириб, қон-томирларининг эластиклигини сақлайдиган хусусиятга эга.

Кўпгина мева ва резаворлар таркибида озуқа толалари ва пектинлар бисёр бўлади. Улар ошқозонда ҳазм бўлмаса-да, бироқ организмни чиқиндилар ва токсинлардан тозалашга, овқат ҳазм қилишни яхшилашга ва қонда холестерин даражасини пасайтиришга ёрдам беради.

Кислоталар ҳам муҳим озиқа моддаларидир. Уларнинг энг кенг тарқалган турлари: олма, лимон, кислоталари  кўп миқдорда резаворлар ва цитрус меваларида бўлади.  Бошқа органик кислоталар бўлмиш амбер, салицил, бензой, формик каби кислоталари малина, қулупнай, олча, смородина, узум, ва ёввойи қулупнайларда мавжуд. Улар озиқ-овқатнинг яхши ҳазм бўлишига ёрдам беради, яллиғланишга қарши хусусиятларга эга ва ҳужайраларни эркин радикалларнинг салбий таъсиридан асрашга ёрдам беради

Мева ва резаворлар қанча миқдорда ейиш мумкин?

Барча мевалар ва резаворлар ўзига хос тарзда инсон организмига фффойдалидир ва рационда албатта бўлиши керак. Инсон соғлом бўлиши учун мутахассислар кунига 200 г мева ва резаворлар ва 200 г сабзавот истеъмол қилишни тавсия этадилар. Бундан ташқари, уни ҳаддан ташқари кўп истеъмол қилиниши натижасида улар ҳазм бўлмайди, қоринни шиширади, кўплаб газлар ҳосил бўлишига ёки аллергик реакцияга олиб келиши мумкин. Бундан ташқари, қатор ширин меваларда мавжуд бўлган фруктозанинг меъёрдан ортиғи танага зарар етказиши мумкин. Бу оддий шакар каби, ортиқча вазн ортишига “ҳисса” қўшади. 

Мева ва резаворлар кун давомида, айниқса ёзда, енгил тамадди ва газак қилиш учун жуда яхши. Улар нафақат танани тўйдиради, балки чанқоқни ҳам қондиради. Уларни уйда тез-тез стол устига қўйишга ҳаракат қилинг — улар доимо болалар кўз ўнгида бўлиб туриши уларнинг ёшлигиданоқ соғлом газакларга ўрганишлари учун хизмат қилади. Агар улар кун давомида чипс, конфет ёки крекетлар емасдан, балки бир бўлак олма ёки апельсин истеъмол қилсалар, ана шу фойдали бўлади.

Ортиқча вазнли одамлар мева ва резаворлар миқдорига жиддий эътибор беришлари лозим. Яна шуни ёдда тутиш керакки, қадоқланган мева шарбатларини таомномадан чиқариб ташлаш ёки уларнинг истеъмолини минимал даражага камайтириш лозим. Уларда озуқа моддалари деярли йўқ бўлиши билан бирга таркибида жуда кўп шакар мавжуд.

Мавсумий меваларни истеъмол қилиш афзалдир— улар энг фойдали моддаларга эга ва табиий таъмга эга.

Мева ва резаворларни алоҳида ёки аралаш ҳолда масалан, салатларда қабул қилиш мумкин. Бундай салатларни ферментланган сут маҳсулотлари билан татиб кўриш яхшироқдир — бунда мевалар яхшироқ сўрилади.

Мева ва резаворларни қандай танлаш, ювиш ва сақлаш лозим?

Мева ва резаворлар сотиб олаётганда унинг ташқи кўринишига эътибор беринг: улар бузилмаган, механик шикастланишлар, эзилганликлар, шубҳали доғлар, моғор излари ёки ортиқча намликлардан ҳоли бўлиши керак. Хушбўй ҳид ва ранг меванинг ўзига хос турлари хусусиятларига мос келиши даркор. Агар уларнинг тупи бўлса, у мустаҳкам ва эластик бўлиши талаб этилади.

Ҳеч қандай ҳолатда бозорда ёки дўконда мева ва резаворларни татиб кўрманг. Уларда бактериялар, хавфли юқумли касалликларнинг патогенлари бўлиши мумкин. Сиз меваларни фақат совуқ сув остида яхшилаб ювиб бўлгандан кейин ейишингиз мумкин. Ишонч ҳосил қилиш учун сиз уларни тоза чўтка билан секин артиб, кейин уларни сочиқ ёки салфетка билан қуритинг. Меваларни ювишда асло совун ёки бошқа кимёвий тозалаш воситаларини ишлатманг. 

Меваларни тўғри тозалаш учун уларни элаксимон идишга солиб, тахминан беш дақиқа давомида сув остида чайиш тавсия этилади. Қолган тупроқни олиб ташлаш учун қулупнайни беш-ўн дақиқа давомида намлаш, кейин эса сув билан ювиб ташлаш лозим.