Абдоминал семизлик бул бел саласындағы майлар есабына - əйеллерде бел шеңберин 80 см ден, ер адамларда 94 см ден үлкен болыўы болып табылады. Бундай инсанларда тамырлар атеросклерози, инфаркт ҳəм инсулът, боълмачалар фибриллятсияси, артериал гипертензия, бийпушлық, саратон кеселликлери қəуипи жоқары болады.

 Абдоминал семизлик раўажланыўының тийкарғы себеби бул - тутыныў етилген аўқат менен кирген қуўатты сарп етиў етилетуғын қуўаттан көплиги болып табылады. Екенин айтыў керек, инсан өзиниң искерлиги ушын аўқат арқалы қуўат алады, егер бул қуўат сарпланмаса, тутыныў етилген аўқат артықша май тоқымасы көринисинде ең дəслеп қарын тараўына жыйналады. Яғный, бул дегени көп аўқат тутыныў етип, кем ҳəрекет қылыў абдоминал семизликке алып келеди. Сол себепли, инсан қаншелли көп қуўатлы аўқатты көп тутыныў қилса ҳəм аўқат қурамында семизликке алып келиўши елементлар көп болса, ол соншалық көп физикалық актив болып, бул қуўатты жумсаўы керек.

 Қарын үлкен болыўы, яғный абдоминал семизлик норматив дене вазнда да болыўы мүмкин. Ауқатланыў əдетлерине созылмалы психоемотсионал стресс хам тəсир етеди, себеби унамсыз сезим-сезимлер ыштейни асыўына себеп болыўы мүмкин.

 Абдоминал семизлик анықлаў ушын өлшеў сантыметр лентасидан пайдаланыў мүмкин. Бел шеңбери тос сүекиниң жоқары қыры ҳəм қабырғаларды төменги қыры арасындағы горизонтал сызығында олшенеди.

 Қорни үлкен инсанларда (абдоминал семизликте) аўқатланыўдың тийкарғы қағыйдалары 

 Ҳəр күни 700-800 гр муғдарда шийки ҳоълмева, майдалар ҳəм палыз егинлерилер тутыныў қылыў, олар инсан денесин азық талшықлары менен тəмийинлейди. Оларды пүткил донли өнимлер (пүткил донли бийдай оны, сулы оны, арпа оны, сулы, гүриш сорты гүриши, гречка ҳəм басқалар ) арқалы да қабыллаў мүмкин.
 Белок дəреги ретинде май дəрежеси кем сүт өнимлери, 2-5% ли творог, мəйек оқи, балық ҳəм ёғсиз хамда терисиз қус гөши қолланылыўы керек. Буннан тысқары, өсимлик белокларын (дуккаклилар, чечевица, ғоза, капуста, исмалоқ, брокколи ҳəм басқалар ) хам тутыныў қылыў зəрүрли болып табылады.
 Тез ас сиңириў болатуғын əпиўайы углеводларни кемрек (ҳəр қыйлы шыйрынлыклар, кондитер өнимлери өнимлери ҳəм тағы басқа ), узақ ас сиңириў бөлиўши пайдалы қурамалы углеводларни (мысалы, пүткил донлилар ҳəм басқалар ), керисинше көбирек тутыныў қылыў усыныс етиледи.
 Тоъйинган майлар (ҳайўан майлары, трансёғлар) тутыныўын кемейтиў ҳəм поли- (зиғир мойи, айғабағар мойи, зейтун мойи) ҳəм де монотоъйинмаган майларды сақлаўшы (седана мойи, зейтун мойи, бадам мойи) тутыныўын болса, керисинше асырыў.

 Азық-түлик өнимлериниң сапа ҳəм муғдарлық қəсийетлери

 1-группа - жоқары калорияли азық-түлик өнимлери (100 граммга 120 ккалдан көбирек)

 Нан өнимлери
 Қатты пишлоқлар
 Сары май, маргарин
 Булъон кубиклари
 Гөшли консервалар (тушенка, балық консервалары )
 Ярым тайын өнимлер (пелмен, манти, чебуреклар)
 Сосиска, колбасалар
 Маёнез
 Сметана, қаймақ 
 Тайын пишириқлар (тартлар, вафлилар, круассан, печеңелар)
 Пал, шоколад
 Питстсалар, рол, сушилар, бургерлар, шаурма

 2 группа - кем калорияли азық-түлик  өнимлери (100 граммга 120 ккалдан кемрек)

 Пүткил донли жармалар 
 Палыз егинлерилер
 Мийуелер
 Дуккаклилар
 Ёғсиз, терисиз қус гөши
 Балықлар, сол қатарда майлы теңиз балығи
 Мəйек
 Творог
 Ақ шор болмаған пишлоқ
 Қумшекер қосылмаған желе
 Киселъ

 3 группа - нутритив мəниси жоқары болған азық-түликлер

 Күнине 1 палаў қасық өсимлик майлары (айғабағар, зейтун майлары )
 Күнине 30 гр ғоза ҳəм пыстелар 
 Күнине 10 -15 гр қурытылған мыйуе
 Күнине майлылығы 2, 5% ге шекем болған 250 мл ашыған сүт өнимлери (кефир, қатық )

 Абдоминал семизликте қолланылатуғын азық-түлик жыйнақлары 

 Азық-түлик өнимлери

 Усыныс етиледи

 Усыныс етиңмейди

 Нан ҳəм нан өнимлери

 Пүткил донли одан таярланған нан өнимлери

 Асырма қамырдан таярланған өнимлер; кремли қамыр өнимлер, мəртенген қамыр, тартлар, вафлилар

 Балық

 Майлы болмаған (мысалы, сыла ҳəм басқалар ) ҳəм майлы (мысалы, скумбрия ҳəм басқалар ) балық

 Балық консервалары ; шор, дудланган балық түрлери; балық икраси

 Гөш, қус гөши, баўыр, бүйрек ҳəм соған уқсас өнимлер, гөш-колбаса өнимлери

 Қайнатилган ямаса қапырықланған көринистеги ёғсиз қара малдың гөши, баспақ гөши, қус гөшидан етилген тамақлар 

 Майлы гөш; баўыр, бүйрек ҳəм соған уқсас өнимлер; гөшли консервалар ; колбаса ҳəм сосискалар, сарделъкалар

 Сүт өнимлери ҳəм қус туҳумлари

 Мəйек, сүт, творог, кефир, қатық, кем майлы атсидофил сути, ақ дузсыз пишлоқлар

 Сметана, қаймақ, музқаймақ, қатты шор пишлоқлар

 Палыз егинлерилер

 Ҳəр қандай 

 Консерваланған палыз егинлерилер, тузламалар

 Мийуелер

 Ҳəр қандай 

 Консерваланған мыйуе ҳəм палыз егинлерилер

 Майлар ҳəм майлар 

 Қайта исленбеген өсимлик майлары (айғабағар, зиғир, зейтун майлары ҳəм басқалар )

 Ҳайўан майы ; маргарин

 Ишимликлер

 Суў, ашшы дамланмаган шай, сутли шай; қумшекерсиз шиповник демлемеси

 Ашшы шай ҳəм кофе; алкоголлы ишимликлер; мыйуе ҳəм палыз егинлери шербетлери

 Ғоза, бадам, пысте-урыўлар 

 Ҳəр қандай, 30 г/кунига

 Шор ҳəм қумшекерли ғозалар 

 Қорни үлкен инсанларда (абдоминал томпақлығы бар шах