Test mode

Эхтиёт бўлинг — қанд!

Шакар ҳақида билишингиз керак бўлган нарсалар

Ширинликлар мазали, аммо, афсуски, унчалик фойдали эмас. Хўш, бизга шакар нима учун керак? У қай даражада хавфли бўлиши мумкин? Шакарни қанча миқдорда истеъмол қилиш мақсадга мувофиқ?

Шакар нима?

Шакар (ёки сахароза) – барча оддий углеводларнинг умумий номи. Улар турли шаклларда учрайди, лекин моҳияти бир хил: организмга киргандан сўнг, шакар тезда бизга куч ва қувват бахш этадиган фруктоза ва глюкоза молекулаларига бўлинади.

Қизиқарли факт

"Шакар" сўзи қадимги ҳинд тилида "қум зарраси" деган маънони билдиради. Шакар ҳақида дастлабки маълумот милоддан аввалги IV асрга тўғри келади. Кейин Александр Македонский Ҳиндистонга юриш қилганида, унинг ҳамроҳларидан бўлган юнон тарихчиси Онесикрит бу маҳсулотни ўрганишни бошлаган.
Ўрта асрларда Европада шакар дори ҳисобланган ва дорихоналарда сотилган. Бугун эса шакар ҳамма учун мавжуд, аммо уни ўйлаб истеъмол қилиш зарур.

Энергия манбалари

  • Глюкоза – асосан бутун донли бошоқлар (нон, макарон, дон маҳсулотлари)дан олинади.

  • Фруктоза – мевалар ва сабзавотлардан олинади.

Яъни, энергия олиш учун организмни қанд ёки конфет билан "рағбатлантириш" шарт эмас. Дон, сабзавот ва мевалар билан бирга организм тола, витаминлар, минераллар ва суюқлик ҳам олади.

Нега шакар хавфли бўлиши мумкин?

  • Бўш калориялар – фойда келтирмайди, лекин вазн ортишига олиб келади.

  • Тиш саломатлиги – оғиздаги бактериялар шакар билан таъсирга киришиб кислота ҳосил қилади, бу кариес ривожлантиради. Сут тишлари айниқса сезгир.

Эслатма: Чойга қанд солмасангиз ҳам рационингизда шакар бўлиши мумкин, чунки у асал, сироп, мева шарбати ва кўплаб тайёр маҳсулотларда мавжуд.

Шакар манбалари

  • Ширин газли ичимликлар

  • Торт ва пишириқлар

  • Соуслар

  • Дон маҳсулотлари ва тез тайёр бўтқалар

  • Йогурт, творог

  • Нон ва ҳатто колбасалар

Болалар учун тавсия этилган меъёр

  • 0–2 ёш – қўшилган шакар умуман берилмаслиги керак

  • 3 ёш – кунига 15 г дан ошмаслиги

  • 4–6 ёш – кунига 20 г гача

  • Диетологларча максимал меъёр: кунига 5 чой қошиқ, лекин камроқ истеъмол қилиш мақсадга мувофиқ.

Соғлом альтернатива

  • Ҳўл ва қуритилган мевалар

  • Ёнғоқлар

  • Табиий йогурт ёки творог

  • Табиий қўшимчали мармелад ва зефир